Қаржылық мониторинг агенттігі (АФМ) Атырау облысындағы атышулы «стоматологиялық іс» бойынша тәркіленген мүлікті көрсетті. Көрініс медициналық мекемеден гөрі қылмыстық фильмді еске салады: қазақстандықтардың зейнетақы жинақтары элиталы көліктерге, пәтерлерге және әшекей бұйымдарға жұмсалған. Нақтылап айтсақ,

• Mercedes-Benz G-class,

• Mercedes-Benz GLE,

• BMW X7,

• Porsche Taycan,

• Cadillac Escalade сынды 15 көлікке 600 миллион теңге жұмсалған. Оған қоса, күдіктілер қолды қылған қаржыны элиталы пәтерлер, жер телімдері, коммерциялық нысандар мен зергерлік бұйымдарға жұмсаған.

Қаржылық мониторинг дерегінше қылмыстық топ елдің бірнеше қаласында 30-дан астам жалған стоматология ашқан. Олардың ішінде Атырау, Астана, Алматы, Шымкент, Ақтау бар. Шын мәнінде бұл клиникалардың ғимараты да, жабдығы да, білікті дәрігерлері де болмаған. Көптеген «құрылтайшылардың» медициналық білімі де жоқ.

Жұмыс істеу тәсілі қарапайым: азаматтарға зейнетақы жинақтарын шешіп алу үшін жалған медициналық анықтамалар берілген. Әрбір транзакциядан «клиника» 10–20% комиссия ұстап отырған. Бұл іске 200-ден астам «дроппер» — жалған тұлғалар тартылған.

Жалпы, 2021 жылдан 2025 жылдың тамызына дейін enpf-otbasy.kz платформасында стоматология бойынша 757 миллиард теңгеге 795 мың транзакция жасалған. Оның ішінде 222 миллиард теңге тек 20 клиникаға кеткен, олардың жартысы Атырауда тіркелген. Бір ғана атыраулық «стоматологияға» 22,9 миллиард теңге аударылған.

Енді, аталған қылмыстық фактіден соң 15 қыркүйектен бастап зейнетақы жинақтарын стоматологиялық қызметке пайдалану уақытша тоқтатылды. Денсаулық сақтау министрлігі тіпті ережеге түзету дайындалып жатқанын мәлімдеді. Яғги бұдан былай протездеу мен имплантацияға зейнетақы қорынан қаржы берілмеуі мүмкін.

• Схеманы ұйымдастырушылар — жалған клиника иелері мен «дропперлерді» пайдаланған тұлғаларға қылмыстық іс қозғалды. Олар айыппұл, мүлікті тәркілеу немесе ұзақ мерзімді бас бостандығынан айыру жазасына кесілуі ықтимал.

• Жай азаматтар, яғни өз жинағын алғандар жазаланбайды. Қаржы мониторинг агенттігі мұндай адамдарға қылмыстық жауапкершілік қарастырылмағанын ресми түрде мәлімдеді.